وب‌سایت ایندی‌وایر فهرست صد فیلم برتر دهه گذشته سینمای جهان، از سال 2010 تا 2019 را به انتخاب نویسندگان خود معرفی کرد. در این فهرست سه فیلم از سینمای ایران نیز وجود دارد.
معمولاً وب‌سایت مشهور ایندی‌وایر را به داشتن مشی همسو با سینمای مستقل و آلترناتیو می‌شناسند. دیدگاهی که باعث شده این سایت معمولاً در بیان فهرست‌های مختلف راه متفاوتی را پیش بگیرد. تا جایی که می‌توان در میان انتخاب‌های کارشناسان ایندی‌وایر پدیده‌ها و شگفتی‌های بسیاری را مشاهده کرد. در تازه‌ترین فهرستی که کارشناسان این سایت درباره سینما منتشر کرده‌اند، می‌توان صد فیلم برتر دهه گذشته سینمای جهان، از سال 2010 تا 2019 را به‌انتخاب نویسندگان این وب‌سایت مشاهده کرد. فیلم‌های حاضر در این فهرست در مضامین و ژانرهای مختلف انتخاب شده‌اند و آن‌گونه که خود وب‌سایت توضیح می‌دهد تلاشی است برای فهم دوباره سینما و کاری که فیلم‌های سینمایی در دهه گذشته انجام داده‌اند.
بیشتر بخوانید:
ایندی‌وایر در توضیحی که درباره انتخاب این آثار نوشته به نکات متعددی اشاره می‌کند و در بخشی از مقدمه خود بر معرفی 100 فیلم برتر دهه گذشته چنین می‌نویسد: ده سال قبل، به نظر می‌رسید که همه ما تصور شکل‌گرفته‌ای از فیلم‌ها داشتیم؛ اینکه چه کاری می‌توانند انجام دهند، برای چه کسانی ساخته شده‌اند و کجا تماشا می‌شوند. این ایده انعطاف‌پذیر نبود و به واسطه یک قرن سابقه پشتیبانی می‌شد. از سوی دیگر، مزیتی اضافه شده که مردم را با این ایده آشنا می‌کند و آن این است که آینده سینما چیزی جدا از گذشته آن نخواهد بود. در آن زمان فروش دی‌وی‌دی‌ها به‌شدت ادامه داشت و نتفلیکس هنوز فقط یک پاکت نامه کوچک غمگین در پایین صندوق پستی بود.
شاید ورود فیلم سینمایی آواتار ساخته جیمز کامرون در لحظات پایانی سال 2009 به عنوان یک پیش‌قدم از اتفاقات عجیب و غریب دیده شود، اما هیچ‌کس در هالیوود، هیچ‌وقت خواب این را که یک فیلم نزدیک به 3 میلیارد دلار درآمد داشته باشد نمی‌دید. اکنون اما چیزهایی تغییر کرده‌اند. سینما هرچند در وضعیتی پایدار اما پیش‌رونده است و این در حالی است که هرگز سرعت این پیش‌روندگی بیشتر از 10 سال گذشته نبوده است، درحالی‌که بدون‌شک این دهه به خاطر تغییرات پارادایمی که توسط فیلم‌های ابرقهرمانی ایجاد شده، در ذهن‌ها خواهد ماند. این وضعیت موجب روشن شدن این مسأله شده که تعریف فیلم به خودی‌خود نسبت به ده سال پیش گسترش یافته است. اماکن، محصولات، آینه‌ها و پنجره‌ها بازتاب‌هایی از این مسأله هستند که ما چه کسانی هستیم، می‌خواهیم چه چشم‌اندازهایی داشته باشیم و چه راهی برای تسخیر واقعیت و تغییر آن داریم. فیلم‌ها هرگز برای مردم به اندازه این دهه مهم نبوده‌اند و این مهم‌ترین کاری است که در این دهه برای همه روشن شده است.
در این لیست فیلم‌های متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها معروف هستند و برخی دیگر نیز به جریان‌های خاص و متفاوتی از سینمای دنیا تعلق دارند. شماره 100 در این لیست به فیلم خباثت ذاتی (Inherent Vice) ساخته پل توماس اندرسن اختصاص دارد و شماره یک این لیست نیز در اختیار مهتاب (Moonlight) به کارگردانی بری جنکینز است. در میانه این دو فیلم آثار معروف دیگری نیز حضور دارند. لالالند هفتاد و دوم، پیش از نیمه‌شب چهل و نهم، هتل بزرگ بوداپست سی و دوم، فانتوم ترید بیستم، شبکه اجتماعی شانزدهم و گرگ وال استریت یازدهم شده‌اند. همچنین رتبه دوم این جدول در اختیار فیلم سینمایی زیر پوست (Under the Skin) ساخته جاناتان گلیزر در سال 2013 میلادی است. از سوی دیگر، در این فهرست فیلم‌هایی چون درون لوین دیویس (Inside Llewyn Davis) ساخته برادران کوئن در رده پنجم، مکس دیوانه: جاده خشم (Mad Max: Fury Road) ساخته جرج میلر در رده نهم، لیدی برد (Lady Bird) ساخته گرتا گرویگ در رده دهم، درخت زندگی (The Tree of Life) ساخته ترنس مارلیک در رده سیزدهم و حتی پدینگتون 2 (Paddington 2) ساخته پاول کینگ در رده 28 لیست قرار دارند.
رما (Roma) ساخته بسیار تحسین شده آلفونسو کواران که در فصل جوایز سال 2019 بخش مهمی از جوایز را به خود اختصاص داد و در این لیست در رده سی و هفتم قرار گرفته است. همچنین خانواده دزدها (Shoplifters) ساخته هیروکازو کورئیدا که موفق شد برنده نخل طلای هفتاد و یکمین جشنواره فیلم کن در سال 2019 شود که در این فهرست در جای شصت و دوم قرار دارد.
از نکات مهم دیگر این لیست حضور فیلم‌هایی چون مأموریت: غیرممکن – فال‌اوت (Mission: Impossible – Fallout) ساخته کریستوفر مک‌کوری در رده شصت و چهارم و تلقین (Inception) ساخته تحسین‌شده کریستوفر نولان در رده شصت و سوم است. هرچند که وجود فیلم‌های ابرقهرمانی آن هم از نوع محصولات کمپانی مارول شاید در این لیست اندکی عجیب باشد اما پلنگ سیاه (Black Panther) ساخته ریان کلوگر در این لیست در جای شصتم حضور دارد.
سهم سینمای ایران در میان بهترین فیلم‌های دهه اخیر
در میان 100 فیلم برتر دهه اخیر به انتخاب وب‌سایت ایندی‌وایر نام سه فیلم ایرانی نیز به چشم می‌خورد. فیلم‌هایی که هر یک از آن‌ها به شکلی کاملاً متفاوت توانستند در جهان بدرخشند و اکنون نیز حضورشان در این لیست نشان از کاری دارد که آن‌ها انجام داده‌اند. شاید چندان حدس زدن کارگردانان ایرانی که در این لیست فیلمی از آن‌ها حضور دارد سخت نباشد اما نوع نگاه کارشناسان و نویسندگان ایندی‌وایر نشان می‌دهد که آنان نمی‌توانسته‌اند در میان انتخاب‌هایشان از برخی آثار شاخص سینمای ایران به سادگی عبور کنند. پایین‌ترین رده در بین فیلم‌های ایرانی حاضر در لیست مربوط به فیلم جدایی نادر از سیمین ساخته اصغر فرهادی است که در رده چهل و پنجم فهرست برترین‌های ایندی‌وایر قرار دارد. جدایی در سال 2011 خرس طلایی، گلدن‌گلوب و اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست آورد تا نشان دهد که سینمای ایران یکی از مهم‌ترین کارگردان‌های این دهه را به جهان معرفی کرده است. فیلم دیگر سینمای ایران در این لیست یکی از ساخته‌های جعفر پناهی در کنار مجتبی میرطهماسب با نام این فیلم نیست است که پناهی و میرطهماسب آن را در سال 2011 ساختند و اکنون در رده سی‌ام فهرست قرار دارد.
اما مهم‌ترین فیلم سینمای ایران در لیست بهترین‌های دهه اخیر اثر به‌یادماندنی مرحوم عباس کیارستمی است. کپی برابر اصل که در پس مهتاب و زیرپوست در رده سوم جدول قرار دارد و مانند همیشه فیلمی از کیارستمی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. فیلمی محصول سال 2010 که ژولیت بینوش برای بازی در آن جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره فیلم کن را به خود اختصاص داد. همچنین عباس کیارستمی برای کارگردانی این فیلم در جشنواره فیلم کن 2010 یکی از نامزدهای جایزه نخل طلا بود. این فیلم تا آنجا مورد توجه قرار گرفت که دیوید دنبای در نیویورکر در مورد این فیلم نوشت: فیلم بسیار جذاب و بازگشت شکوهمند کیارستمی به عرصه فیلمسازی است.
حالا دوباره وب‌سایت ایندی‌وایر با قرار دادن نام فیلم کیارستمی در ابتدای دهه گذشته به یادآوری کارگردانی می پردازد که رؤیا و واقعیت را در قاب دوربین زندگی می‌کرد. آنچه ایندی‌وایر در فهرست برترین فیلم‌های دهه اخیر می‌سازد دقیقاً همان رویکردی است که پیش از این درباره آن صحبت شد. نظاره به جهان از دریچه سینما رؤیایی بود که دهه 2010 به تلاش برای تحقق آن رنگی پرنور پاشید.
