شهر ری در جنوب شهر تهران و متصل به شهر است، فاصله ری تا مرکز شهر تهران بالغ بر 10 کیلومتر است و ری با مساحت 2293 کیلومتر مربع، از شمال به تهران، از جنوب به شهرستان قم، از شرق به شهرستان ورامین و شهرستان پاکدشت، از غرب به شهرستان‌های اسلامشهر، رباط کریم و زرندیه محدود می‌شود.
مساحت بخش‌های سه‌گانه شهرستان ری، بخش مرکزی 174، بخش کهریزک 543 و فشاپویه 1645 کیلومتر مربع است. شهر ری مرکز شهرستان ری بین مختصات جغرافیایی ’36°35 شمالی، ’26°51 شرقی واقع شده‌است، ارتفاع این شهر از سطح دریا 1062 متر است.
جدایی برای اولین بار
در طی سال‌های اخیر و در بازه‌های زمانی چندین بار موضوع جدایی ری را از تهران مطرح شده که هر بار این موضوع مورد مناقشه قرار گرفته است؛ نخستین بار در سال 89 «جدایی ری از تهران» مطرح شد موضوعی که منجر به واکنش مهدی چمران رئیس سابق شورای شهر تهران قرار گرفت و البته در سال 91 بار دیگر این موضوع توسط استاندار وقت تهران به صورت جدی‌تر مطرح شد که در همان زمان مجدداً با واکنش برخی از مسئولان روبه‌رو شد.
مهدی چمران رئیس سابق شورای شهر تهران عنوان کرد: با اجرای این طرح، تجزیه‌طلبی استانی اوایل انقلاب دوباره از سر گرفته می‌شود؛ منفک کردن یک شهر تبعات زیادی دارد و اگر دلیل این جدایی شهرستان ری از تهران داشتن فرمانداری مستقل در آن است، می‌توان فرمانداری شهرستان ری را منحل کرد.
البته این پایان ماجرا در آن مقطع نبود و ماه‌ها این موضوع سرتیتر رسانه‌ها بود اما در نهایت پرونده جدایی ری از تهران بسته شد.
طرح جدایی در آستانه انتخابات
اما در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی بار دیگر داستان جدایی ری تهران مطرح شده است؛ بر همین اساس، سید فرید موسوی؛ نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه هفته جاری در صفحه شخصی خود نوشت: طرح تفکیک انتخابات شورای اسلامی و انتخاب شهردار شهرستان ری از تهران را تقدیم مجلس کردم؛ داشتن شورای شهر و شهردار مستقل نیاز جدی این شهرستان بزرگ و مطالبه دیرین شهروندان ری است که امیدوارم با رای موافق همکارانم محقق شود.
حسن خلیل آبادی، عضو شورای شهر تهران و ساکن شهرستان ری، نیز در پی انتشار این توئیت در صفحه شخصی خود نوشت: نام جنابعالی و سایر نمایندگان که طرح تفکیک شهرری از تهران را تقدیم مجلس محترم کردند، در حافظه تاریخی مردم این شهر کهن ماندگار می‌شود؛ بعنوان یکی از شهروندان این شهر مذهبی، تاریخی سپاسگذار کسانی هستم که به طرح مذکور رای مثبت می‌دهند.
برخی می‌خواهند ری را قربانی جو انتخاباتی کنند
برخی این اقدام را نزدیک شدن به فضای انتخاباتی مجلس می‌دانند و برخی اقدام کارشناسی؛ ماجرا هرچه هست این بار با واکنش های جدی تری همراه است.
زهرا نژاد بهرام، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران از نخستین کسانی محسوب می‌شود که در شورای شهر با این جدایی مخالف است.
وی دراین باره اظهارداشت: متأسفانه برخی از اعضای مجمع امید طرح جدایی ری از تهران را امضا کرده‌اند ولی اعضای شورای شهر تهران معتقد به یکپارچگی تهران هستند و نباید منافع مشترک بخش های تهران را تحت تاثیر تصمیمات این چنینی قرار داد.
نژاد بهرام افزود: شاید شهرداری در برخی موارد به برخی مناطق و یا موضوعات از جمله بافت فرسوده توجه ویژه ای داشته باشد و یا برخی از مناطق نیاز به شهرداران ویژه ای داشته باشند اما این دلیلی بر جدایی آنها از تهران نمی شود. این تصمیم ظلم به شهروندان ری است و باعث عدم یکپاچگی تهران، ری و شمیرانات می‌شود.
وی با بیان اینکه ممکن است این تصمیم تحت تاثیر فضای انتخابات و فضای سیاسی باشد، گفت: از طریق شورای راهبردی با حضور اعضای شورا و نمایندگان تهران در مجلس و شهردار تهران، این موضوع را پیگیری می‌کنیم.
هشدار رئیس شورا نسبت به جدایی ری
محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران نیز با اعلام اینکه اکثریت اعضای شورای شهر تهران با جدا شدن ری از کلانشهر تهران موافق نیستند، گفت: اعضای شورا این اقدام یعنی جدایی ری از تهران، را دارای پیامدهای منفی در حوزه شهر سازی و زیرساخت می‌دانند.بر اساس بررسی‌های کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران، جدا شدن مناطق حومه‌ای نظیر شهرری از تهران، موجب ایجاد اختلال در حریم‌های شهری، ساخت وسازهای بی رویه و خارج از طرح جامع می‌شود.
وی با بیان اینکه در حوزه زیرساخت نیز به دلیل یکپارچه بودن زیرساخت‌های حمل و نقلی نظیر مترو، اتوبوسرانی و … سایر زیرساخت‌های عمرانی و نرم افزاری، استقلال شهرری و سایر مناطق حومه‌ای موجب اختلال در فعالیتهای مدیریت شهری می‌شود؛ خاطرنشان کرد: به نظر ما این اقدام به صلاح شهروندان شهرری نیز نبوده و موجب کاهش بودجه‌ها و منابع مدیریت شهری وامکانات آنها خواهد شد.
رئیس شورای شهر تهران گفت: اگر این موضوع در دستور کار نشست مشترک نمایندگان شورای شهر و مجلس تهران قرار گیرد، دلایل و نظرات خود را ارائه خواهیم کرد.
بدون مصوبه وزارت کشور جدایی امکان پذیر نیست
مسئولان دولتی هم کم و بیش موضع مخالف خود را با طرح جدایی ری از تهران مطرح کرده‌اند. محمد تقی‌زاده، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران درباره این موضوع گفت: این موضوع مصوبه وزارت کشور را می‌خواهد.
به نظر بنده به عنوان یک کارشناس، امکان جدایی ری از تهران وجود ندارد، چرا که باید به سمت یکپارچگی پیش برویم. از سوی دیگر درست است که قدمت ری از تهران بیشتر بوده، ولی با این دلایل نمی‌شود یکپارچگی تهران را به لحاظ امکانات و خدمات از بین برد. تهران درآمد متمرکزی دارد و درآمد هر منطقه ملاک نیست.
جدایی تنها راه توسعه ری
اما این جدای موافقینی هم از شورای شهری‌ها دارد. ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران از جمله این موافقان سرسخت است. وی در این باره گفت: طی دو سال گذشته که از آغاز فعالیت شورای پنجم می‌گذرد و من عضو شورای شهرستان ری بوده‌ام بسیاری از مسائل و موضوعات را در ری بررسی کرده‌ام و طی صحبت‌هایی که با مردم این شهر داشته‌ام و وضعیت آنها را مشاهده کردم معتقدم ری باید از تهران جدا شود.
خداکرمی تأکید کرد:این نظرم سطحی و احساسی نیست و با توجه به جوانب رصد شده است. یکی از دلایل محرومیت این شهر علیرغم دارا بودن پتانسیل‌های فرهنگی، اجتماعی و تجاری مستقل نبودن آن از تهران و طی نکردن مسیر توسعه است.
این عضو شورای شهر با اشاره به اینکه منطقه 20 به بودجه شهرداری وابسته است گفت: این در حالی است که از نظر سیاسی این شهر فرمانداری جدا دارد و این دوگانگی برای ری مشکل ایجاد می‌کند.
وی تصریح کرد: بر مبنای بررسی‌های کارشناسی و سابقه شهرهای مشابه نشان می‌دهد که ری باید قطعا از تهران جدا شود، زمانی قزوین و زنجان با یکدیگر یک استان بودند ولی از زمانی که از هم جدا شدند هر کدام مسیر توسعه شهری را طی کردند. این وضعیت برای شهر گلپایگان و خوانسار این چنین بود.
خداکرمی بیان داشت: در حال حاضر مشکلات پسماند تهران و آسیب‌های اجتماعی آن سبب شده که ری هدفی برای دفن این آسیب‌ها باشد و نتواند مستقل اقداماتی انجام دهدو از آنجایی که عوارضی به آن تحمیل شده جدایی آن از تهران قطعا مؤثر است.
این عضو شورای شهر در مورد اینکه گفته می‌شود طرح چنین موضوعی با نزدیک شدن به فضای انتخاباتی سیاسی است، گفت: من نمی‌توانم نیت‌خوانی کنم ولی آنچه که خودم به آن رسیده‌ام نشان می‌دهد جدایی ری از تهران به صلاح این شهر است البته بعید نیست که نمایندگان چنین مواضع سیاسی داشته باشند چرا که بر اساس یک رویه غلط برخی از نمایندگان طی چهار سال تنها نگاه به صندوق رأی دارند و به طور مثال طرحی را امضاء نمی‌کنند که رأی نیاورند و این موضوع مجلس ما را ناتوان می‌کند.
خداکرمی گفت: نظرم صرفا کارشناسی و بر مبنای مطالعات است بسیاری از روستاها را بازدید کرده‌ام و حتی اگر تیمی کارشناسی مطالعه برخی شهرهای کوچک را حوالی ری انجام دهد شاید به این نتیجه برسیم که ری حتی پتانسیل استانی شدن دارد اکنون باید همه جوانب سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را برای ری در نظر گرفت و برای کمک به مردم این شهر اقدام کرد.
تشکیل کارگروه ویژه در مجلس
گفته می‌شود جدایی ری از تهران در کمیسیون شوراهای مجلس کلید خورده است. سیدحمیدرضا کاظمی، دبیر کمیسیون شوراهای مجلس درباره این موضوع گفت: مسأله جدایی ری از تهران در کمیسیون شوراها مطرح شد ولی این مسأله به دلیل اینکه موافقان و مخالفان جدی دارد نیاز به بررسی بیشتر داشته لذا کارگروه ویژه‌ای در این زمینه تشکیل شده تا موضوع را به صورت جزئی بررسی کند.
وی افزود: در حال حاضر منتظر نتیجه بررسی‌های کارگروه هستیم که پیش‌بینی ما این بوده که تا نیمه دوم آبان نتیجه مطرح و در سطح کمیسیون شورا اعلام می‌شود که اگر این موضوع در کمیسیون شورا تأیید شد، برای بررسی در صحن مجلس در نوبت قرار می‌گیرد.
وی بیان داشت: اینکه گفته می شود جو انتخاباتی سبب طرح مجدد جدایی ری از تهران شده است خاطرنشان کرد: این موضوع مطالبه بسیاری از مردم است ولی باید مزایا، محاسن و معایب آن بررسی شود و خرد جمعی در این زمینه لازم است و ما از نظر بسیاری از افراد در این راستا بهره‌مند می‌شویم.
