مجموعه سوپاپ از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در کنار هم اساس کاری این قسمت مهم و اساسی پیشرانه را تشکیل می دهند. جدا از سوپاپ و سیستمی که باعث باز شدن و بسته شدن آن می شود، گاید سوپاپ، سیت و لاستیک ساق سوپاپ نیز اهمیت بسیار بالایی در سلامت کاری این بخش دارد. در این مطلب نگاهی داریم به این سه قسمت و خرابی های آن ها.
گاید سوپاپ :
سوپاپ در استوانه ای بالا و پایین می رود که گاید نام داشته و در عموم مردم به گیت شناخته می شود. ان استوانه به نوعی در علم ساخت و تولید حکم راهنما را برای سوپاپ برعهده دارد.
عکس 1: گاید استوانه ای ساده است که نقش راهنما را برای ساق سوپاپ بازی می کند.
خرابی گاید سوپاپ :
گاید قطعه ای فلزی و با ظاهری ساده است که از سوپاپ جنس نرم تری دارد تا به مرور زمان این قطعه خورده شود و در سوپاپ تغییرات فیزیکی کمتری رخ دهد. گاید به مقدار کمی با روغن موجود در سرسیلندر روانکاری می شود اما با این وجود به مرور زمان این قطعه از داخل خورده خواهد شد و در نتیجه محل حرکت سوپاپ گشاد خواهد شد. بعد از باز کردن سوپاپ، گاید را بررسی کرده و لقی سوپاپ را در آن می سنجند. اگر این لقی از حد مجاز بالاتر باشد دو راه برای رفع این عیب وجود دارد. می توان از یک سوپاپ با یک درجه تعمیر بالاتر استفاده کرد که در این حالت، ساق سوپاپ کمی ضخیم تر خواهد شد و قطر بیشتری دارد و هم می توان گاید را خارج کرده و یک گاید استاندارد به جای آن روی سرسیلندر قرار داد. خرابی گاید باعث کارکرد نادرست سوپاپ می شود که اثر کاملا ملموسی در کارکرد پیشرانه خواهد داشت. از دیگر خرابی های این قطعه، شکستن گاید است که تنها راه رفع عیب آن، تعویض است.
گشاد شدن قطر داخلی گاید در کنار شکستن آن، دو عیب پیش آمده در این قطعه هستند.
تست گاید :
برای تست گاید هم باید لقی سوپاپ را در آن بررسی کرد که این کار توسط تراشکار انجام می شود و هم بعد از خارج کردن سوپاپ و تمیز کردن آن، انگشت خود را در انتهای گاید قرار داده و سوپاپ را با سرعت بیرون می کشیم. صدای بلند ناشی از محبوس شدن و پر شدن گاید از هوا نشانه ای از سلامت این قطعه است.
تعویض و تعمیر گاید :
گاید تعمیر شدنی نیست. اما می توان با برقو زدن آن و گشاد کردن گاید، از یک شماره سوپاپ بزرگ تر در آن استفاده کرد. در غیر این صورت باید گاید را تعویض کرد. در برخی مواقع حتی لازم می شود با تعویض گاید، سوپاپ نیز تغییر کند. تعویض گاید توسط تراشکار انجام می شود و حتی می توان در صورت نبود گاید، با تراشیدن گاید مربوط به موتور دیگر، از آن استفاده کرد. امروزه برای اکثر پیشرانه ها گاید آماده و فابریک در بازار وجود دارد. با این وجود همان طور کهگفته شد، این قطعه را می توان از دیگر گاید ها نیز تراشید و تهیه کرد.
گاید را می توان هم کمی گشاد کرد و از یک سوپاپ با ساق ضخیم تر استفاده نمود و هم آن را تعویض کرد.
طول عمر :
برای قطعاتی مثل گاید نمی توان طول عمر تعیین کرد و فقط در صورت خرابی و دیدن نشانه هایی از بروز عیب در آن، باید تعویض شود. از این رو معمولا در هر بار که سرسیلندر باز می شود و یا نشانه هایی از روغن سوزی از ناحیه سرسیلندر بروز می کند، سلامت گاید نیز بررسی می شود.
